|
مقدمه
انسان برای رفع نیازهای خویش
سیستم های متنوعی اعم از تولیدی و خدماتی را بوجود آورده است.این سیستمها در طول
زمان رشد و توسعه یافته اند و به نوبه خود مسائل و مشکلاتی را هم سبب شده اند که
گاه پیچیدگی این سیستم ها فرآیند تصمیم گیری هدایت و کنترل را برای افراد بسیار
حساس و سخت ساخته است.برای حل این مشکلات روشها و تکنیک های متفاوتی بوجود آمده که
بکارگیری آن ها به نوع سیستم مربوط وابسته است. تجزیه و تحلیل های ریاضی، مشاهده
عینی، فنون مختلف تحقیق در عملیات را می توان از جمله این روشها نام برد.
یکی از روشهایی که برای
شناخت وضع موجود سیستم و بهبود بخشیدن به آن وجود دارد شبیه سازی است.
فن شبیه سازی به نوع سیستم و
شرایط آن بیشتر به منظور :
·
ارزیابی
راه حل های موجود
·
توسعه
راه حل های موجود
·
ارائه
و انتخاب یک راه حل جدید
مورد استفاده قرار می گیرد
که در اکثر موارد منجر به تولید خروجی های قابل قبول از مسئله میشود.
تعریف مسئله
در سیستم های حمل و نقل همگانی
شهری تعیین زمان انتظار مسافران در ایستگاهها برای بهره مندی از خدمات ارائه شده،
اهمیت فراوانی دارد، زیرا اگر این زمان از حد قابل پزیرش فراتر رود، تاثیر آن
احتمالا باعث می شود که بخشی از متقاضیان سیستم حمل و نقل همگانی از استفاده از
این سیستم منصرف شوند و به دیگر انواع ترابری ( از جمله وسایل نقشیه شخصی ) روی
آورند.در میان سیستم های همگانی، مترو دارای جایگاه ویژه ای است زیرا تبعیت از
زمانبندی ثابت و رعایت جداول زمانی اعزام از پیش تعریف شده، موجب ایجاد نظم و دقت
در ترتیب سفرها میشود.
به منظور تحلیل عوامل
اثرگذار بر زمان انتظار مسافران مترو، با توجه به تعداد بسیار زیاد عوامل و
پارامترهای موثر بر آن مدل شبیه سازی مناسب ترین راهکار برای تجزیه و تحلیل است،
زیرا با ابزار شبیه سازی می توان زمان را فشرده کرد، به نحوی که فعالیت ها ی چند
ساعت یا روز یا ماه یا حتی چندین سال را در ظرف چند دقیقه و گاهی در ظرف چند ثانیه شبیه سازی نمود.
از جمله کاربرد این مدل می
توان، کمک به برنامه ریزی های ایستگاهها و طراحی برنامه زمانبندی اعزام قطارها در
برنامه های توسعه آتی اشاره کرد.همچنین می توان با توجه به پارامتری بودن
مدل، شرایط و سناریو های مختلف سفر های درون شهری برای سایر شهرها را نیز قبل از
بهره برداری ، شبیه سازی و تحلیل کرد.
بیان اهداف
در پی افزایش تقاضا برای
استفاده از سیستم های حمل و نقل ریلی، تعیین زمان انتظار مسافران در ایستگاهها
برای بهره مندی از خدمات ارائه شده، اهمیت فراوانی دارد. در این میان، مترو
دارای جایگاه ویژه ای است، زیرا تبعیت آن از زمانبندی ثابت و رعایت جداول زمانی
اعزام از پیش تعریف شده، موجب ایجاد نظم در سفرها میشود.
در این پروژه بر مبنای شاخص
های شناسایی شده اثرگذار بر زمان انتظار مسافران در محیط مطالعات موردی ایستگاه
علم و صنعت، اقدام به ررسی های میدانی و آمارگیری حجم مسافران ورودی، زمان پیاده
روی از محل ورود به ایستگاه تا روی سکو، زمان انتظار برای سوار شدن بین ورود
قطارها به ایستگاه و غیره... از سیستم مترو شده است و سپس با توجه به فرآیند مدل
سازی شاخص ها، نحوه عملکرد و بهره برداری سیستم مترو تهران برای دوره زمانی 5 صبح
الی 11 شب شبیه سازی شده و در ادامه با مقایسه داده های حاصل از عملیات
میدانی آمارگیری و خروجی های شبیه سازی ، اقدام به تعیین اعتبار مدل و بررسی صحت
مدل شده است.
معرفی ایستگاه دانشگاه علم و
صنعت
به منظور بررسی تاثیر برخی
از عوامل فوق در مدت زمان حضور مسافر در ایستگاه، ایستگاه علم و صنعت واقع در خط
دو مترو تهران جهت انجام مطالعه موردی انتخاب گردید. ایستگاه مذکور ، در زمان
انجان این مطالعه، ایستگاه ابتدایی خط دو مترو بوده است. طول این ایستگاه 142 متر،
عرض آن 14 متر، مساحت آن 9240 متر مربع و در بزرگراه رسالت، چهارراه دردشت واقع
شده است.ایستگاه دانشگاه علم و صنعت یک ایستگاه زیر زمینی در 2طبقه بوده که اختلاف
ارتفاع روی ریل آن از سطح زمین 12،3 متر می باشد.این ایستگاه دارای امکاناتی نظیر
آب سرد کن، اشیا گم شده، پایانه اتوبوس رانی، پلیس مترو، تلفن کارتی، خودپرداز
بانک و سرویس بهداشتی می باشد.
تعیین اهداف
تا کنون مطالعه ای جهت
برآورد مدت زمان انتظار مسافر در ایستگاه مترو انجام نشده است و نیاز به برآورد
این زمان و بررسی عوامل موثر بر آن جهت
ارزیانی سطح خدمتدهی به مسافران احساس می شود. بر همین اساس در این پروژه سعی شده
است با استفاده از ابزار شبیه سازی و طراحی سناریو های مختلف به موارد زیر پرداخته
است :
·
برآورد
مدت زمان حضور مسافر در ایستگاه
·
تعیین
متوسط طول صف
·
بررسی
متوسط زمان انتظار در صف
·
بررسی
رفتار مدل در سناریو های تعریف شده
نتیجه گیری
در این پروژه ضمن ساخت مدلی
برای شبیه سازی جریان حرکت مسافرین رفتار سیستم حمل و نقلی مترو با شرایط متغیر
نظیر تغییر تعداد گیت، تغییر در زمان هدوی یا تغییر همزمان دو عامل مورد مطالعه
قرار گرفت.
نتایج حاصل از اجرای مدل شبیه
سازی شده نشان داد که صرف نظر از تمامی هزینه های افزایش گیت و یا کاهش زمان هدوی،
اضافه کردن یک گیت در مقایشه با کاهش هدوی تاثیر چشمگیری در کاهش مدت زمان حضور
مسافر در ایستگاه و همچنین زمانهای انتظار وی خواهد داشت.
بدیهی است با اضافه شدن
عوامل هزینه، که یک عنصر اساسی در تصمیم گیریها محسوب میشود، بررسی نتایج با دقت
بالاتری انجام خواهد گرفت.
مدل ارائه شده می تواند مورد
استفاده شرکت مترو برای تحلیل شرایط مختلف، تغییر در چیدمان ایستگاه، استفاده از
تجهیزات جدید مانند ماشین های خودکار فروش بلیت، همچنین ارزیابی ایستگاه های مشابه
قرار گیرد.
|